Jaki alkomat kupić?

Na co należy zwrócić uwagę kupując alkomat?

Kupno alkomatu wcale nie jest tak prostą sprawą. Na rynku dostępne są zarówno urządzenia jednorazowe, jak i wielokrotnego użytku. Ponadto różnią się między sobą budową, sposobem pracy, a także tolerancją błędu pomiarowego. Może to mieć ogromne znaczenie w momencie, kiedy poziom stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu znajduje się tuż na granicy dopuszczanej normy. Oto najważniejsze sprawy, na które należy zwrócić uwagę, kupując alkomat.

1. Rodzaj użytego sensora
2. Tryby pracy | Jak przeprowadzić badanie?
3. Czujnik przepływu powietrza
4. Tolerancja błędu pomiarowego
5. Licznik pomiarów
6. Konieczność kalibracji
7. Ustnik
8. Wyświetlacz
9. Polecani producenci

1 Rodzaj użytego sensora

Alkomaty są dość skomplikowanymi urządzeniami. Ich głównym elementem budowy jest zainstalowany wewnątrz sensor, który odpowiada za przetwarzanie danych z wdmuchiwanego do nich powietrza. Wyróżniamy trzy modele sensorów: półprzewodnikowy, elektrochemiczny oraz spektrofotometryczny.

Sensor półprzewodnikowy

Jest to sensor, który spotkać możemy najczęściej w najtańszych urządzeniach. W przypadku wykrycia alkoholu w wydychanym powietrzu powierzchnia elektrody utlenia się. W wyniku tego dochodzi do zwiększenia się przewodności półprzewodnika. Odpowiednio zmieniania rezystencja zastosowanego półprzewodnika jest w stanie nam szybko dać informacje o poziomie promili. Niestety oprócz niskiej ceny urządzenia z takim sensorem nie mają innych zalet. Za to wad jest wystarczająco dużo, aby porzucić pomysł kupna takiego modelu. Przede wszystkim cechuje się on małą dokładnością pomiaru. Wystarczy, że jedynie zapalimy papierosa, zjemy posiłek albo napijemy się bezalkoholowego napoju, a zawarte w nich czynniki będą mogły wpłynąć na zakłócenie pomiaru. W takim wypadku wynik kilkukrotnie może pokazywać na przykład 0,1 promila – a w rzeczywistości może być dwukrotnie wyższy. Sensor półprzewodnikowy cechuje się także niestabilną powtarzalnością pomiaru w czasie, krótką żywotnością sensora i niskim poziomem baterii. W dodatku często konieczna jest kalibracja urządzenia, co zwiększa koszta jego użytkowania.

Sensor elektrochemiczny

Na chwilę obecną w domowych alkomatach jest to najpopularniejsza metoda wykrywania alkoholu. Ponadto takie urządzenia wykorzystywane są w firmach oraz – co najważniejsze – przez jednostki policji. Sensor zbudowany jest z wybranych związków chemicznych, które wchodzą w reakcję z alkoholem. W następstwie tego wytwarzany jest kwas octowy, który powoduje wytworzenie prądu elektrycznego. Precyzyjny czujnik elektrochemiczny rozpoznaje molekuły alkoholu, a przy tym zupełnie nie reaguje na inne substancje, które w przypadku półprzewodnikowych sensorów są w stanie zakłócać pomiar. Dzięki temu można bez obaw zapalić papierosa czy napić się wody przed pomiarem. Poprzez zastosowanie technologii elektrochemicznego sensora alkomaty tego typu są bardzo dokładne w podawanych wynikach. Gwarantują także powtarzalność i stabilność pomiaru w czasie. Charakteryzują się bardzo długą żywotnością sensora – około 10-krotnie wyższą niż w przypadku wersji półprzewodnikowych. W dodatku nawet niższy stan baterii nie ma wpływu na wynik, a także nie jest konieczna częsta kalibracja urządzenia. Jedyną wada jest wysoka cena.

Sensor spektrofotometryczny

Jest to obecnie najbardziej precyzyjny, a także najdroższy typ alkomatów stacjonarnych. Wykorzystuje on spektrum podczerwieni do określania zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu. Proces ten polega na pomiarze wielkości, przy której chemiczne związki dokonują absorpcji promieniowania podczerwonego w specyficznej długości fali. Konkretny związek, którym jest tutaj alkohol, ulega w takim wypadku zwiększeniu lub wzmocnieniu, a co za tym idzie – także jego ruch obrotowy lub wibracyjny. Przez to wartość absorpcji jest mierzona i przeliczana na stężenie alkoholu. Alkomaty z sensorem tego typu wykorzystywane są zazwyczaj w sądach jako dowód w sprawie.

2Tryb pracy

Alkomaty zazwyczaj mogą wykonywać pracę w dwóch trybach: aktywnym i pasywnym. W przypadku tego pierwszego mamy do czynienia z klasycznym pomiarem. Polega on na nabraniu przez nas powietrza, a następnie mocnym dmuchnięciu w ustnik alkomatu, które trwać powinno kilka sekund. Dzięki pobraniu przez urządzenie większej próbki taki alkomat może pokazać nam rezultat badania wraz z informacją o stężeniu alkoholu. Drugi pomiar, czyli pasywny, polega z kolei na zbliżeniu ust do alkomatu i dmuchaniu do niego przez około 2-3 sekundy. Poprzez nieznaczną wielkość pobranej próbki alkomat jest w stanie szybko sprawdzić, czy w wydychanym powietrzu znajduje się alkohol. Wadą takiego pomiaru jest jednak fakt, iż nie podaje on wartości stężenia. Nowoczesne alkomaty zazwyczaj posiadają oba tryby pracy, dzięki czemu można wybrać jeden z nich.

Jak przeprowadzić badanie?

Alkomaty mimo zaawansowanych funkcji stanowią delikatne urządzenia, dlatego należy się z nimi odpowiednio obchodzić. Badanie alkomatem należy wykonać co najmniej 20 minut po spożyciu ostatniej dawki alkoholu. Jest to czas, który jest niezbędny na przyswojenie przez organizm alkoholu z żołądka. W innym wypadku nasz wynik będzie zawyżony lub możemy nawet dokonać uszkodzenia urządzenia. Tuż po wypiciu alkoholu jego stężenie w wydychanym powietrzu będzie najwyższe. Zaleca się zwykle wykonywanie serii trzech pomiarów w odstępie 15 minut. Dzięki temu jesteśmy w stanie sprawdzić, czy nasz poziom promili ma tendencję wzrastającą czy opadającą.

3 Czujnik przepływu powietrza

Każdy alkomat powinien zostać wyposażony w specjalny czujnik przepływu powietrza. Jego działanie polega na tym, iż tuż za ustnikiem zainstalowany jest sensor, który sprawdza, czy do urządzenia dostała się wytaczająca ilość powietrza. Zazwyczaj jest to ponad 1,2 litra. Tylko przy takiej ilości urządzenie będzie w stanie dokonać analizy wydychanego powietrza. Czujnik o powodzeniu badania informuje zwykle sygnałem dźwiękowym. Jest to o tyle pomocne, iż nie zawsze wiemy, jak długo i mocno powinniśmy dmuchać w ustnik. W alkomatach zetkniemy się m.in. z czujnikami opartymi na termistorach. Ich praca polega na ochładzaniu się od przepływu powietrza do określonego poziomu. Niektóre modele oparte są na mikrofonach elektretowych, gdzie istotne w pracy są drgania membrany poruszanej przez powietrze. Coraz częściej w lepszych modelach alkomatów montowane są jednak sensory ciśnienia, których zadaniem jest odnotowywanie zmian ciśnienia w zależności od siły, z jaką do alkomatu dostaje się powietrze.

4 Tolerancja błędu pomiarowego

Jest to jeden z najważniejszych czynników, które powinny pomóc w wyborze określonego urządzenia. Dla większości kierowców istotne jest to, jak precyzyjny jest alkomat w swym pomiarze. Przy dopuszczalnej normie 0,2 promila jakiekolwiek błędne pomiary mogą wpakować nas w niemałe tarapaty. A można natknąć się na takie tanie alkomaty, które posiadają granicę błędu nawet do 0,1 promila. W takim wypadku może się okazać, że wynik 0,1 będzie dwukrotnie zaniżony. Najlepszym rozwiązaniem w takiej sytuacji jest wybranie alkomatu, którego granica błędu pomiarowego to 0,01-0,03 promila. Unikniemy w ten sposób problemów w czasie kontroli drogowej, a także nie spowodujemy przez alkohol zagrożenia drogowego.

5 Licznik pomiarów

Alkomaty to urządzenia, które nie są długowieczne. Zwłaszcza tańsze modele pozwalają na przeprowadzenie jedynie kilkuset pomiarów. Ponadto po wykonaniu danej ilości badań konieczne jest ponowne kalibrowanie urządzenia. Zazwyczaj producent powinien podać informacje o tym, co jaki czas lub po ilu pomiarach należy dokonać takiego ustawienia. Z taką wiedzą ominiemy problemy podczas badania. Istotne w związku z tym jest to, aby nasz alkomat posiadał prosty licznik pomiarów. Będzie on nam wskazywał, ile do tej pory badań zostało przeprowadzonych. Niektóre modele tych urządzeń nie tylko zapamiętują liczbę wykonanych badań poziomu alkoholu, lecz też ostatnie wyniki, dzięki czemu można dowiedzieć się, jak szybko trawimy alkohol i ile go posiadamy po wypiciu danej ilości piwa, liczby szotów, kieliszków wódki.

6 Konieczność kalibracji

Alkomaty to mimo wszystko skomplikowane urządzenia, które składają się z precyzyjnie dobranych i zaprojektowanych elementów, takich jak komputer, czujnik alkoholu, oprogramowanie. Niestety wraz z upływem czasu lub większą liczbą dokonywanych pomiarów alkomat ulega rozkalibrowaniu, przez co wyniki przez niego wskazywane mogą być niedokładne. W związku z tym konieczne jest oddanie alkomatu do serwisu, który zajmuje się jego profesjonalną i precyzyjną kalibracją. Warto przy tym wiedzieć, że częstotliwość wykonywania kalibracji uzależniona jest od kilku czynników, jak choćby od rodzaju alkomatu, intensywności użytkowania, wieku czy warunków przechowywania urządzenia. W sytuacji, kiedy mamy obawy, że wskazania różnią się od tych zapamiętanych w bazie pomiarów, musimy oddać urządzenie do serwisu. Każde urządzenie ma swój indywidualnie dobrany interwał kalibracyjny. W instrukcji powinniśmy znaleźć informacje o zasadach właściwego ustawienia. Warto jednak pamiętać, iż niezależnie od zaleceń instrukcji obsługi powinniśmy serwisować urządzenie zawsze wtedy, kiedy coś nam w nim szwankuje.

Sama kalibracja polega na ponownym ustawieniu danych wzorcowych. Jest procesem kontrolno-optymalizacyjnym, a jej zadaniem jest konfiguracja oprogramowania alkomatu w taki sposób, aby prawidłowo wskazywał on wartości alkoholu w pobieranym powietrzu. W serwisie urządzenie poddawane jest specjalnym testom na symulatorach. Kiedy zauważane są różnice w pomiarach, dokonuje się resetowania oprogramowania oraz ustawienia początkowych wartości nominalnych. Koszt takiej kalibracji uzależniony jest od serwisu oraz modelu, lecz powinien zwykle wynieść kilkadziesiąt złotych. Czasem warto zwrócić uwagę na gwarancję serwisową urządzenia. Bywa bowiem często tak, że gwarancja ze strony producenta na 12 lub 24 miesiące obejmuje także bezpłatną kalibrację.

Najczęściej kalibracji dokonuje się między 50 a 200 wykonanym pomiarem, choć najlepsze urządzenia posiadają wytrzymałość nawet powyżej 500 użyć. Warto ją również wykonać, gdy urządzenie było niewykorzystywane co najmniej 3-6 miesięcy.

7 Ustnik

Większość alkomatów w zestawie powinna być wyposażona w ustnik. Pomaga on w szybszym dostarczaniu wymaganej ilości powietrza do wnętrza urządzenia. Ponadto alkomat w ten sposób potrafi lepiej dokonać pomiaru wydychanego powietrza. Dobrze jest zaopatrzyć się w dodatkowe ustniki. Zestaw takich wymiennych końcówek jest stosunkowo tani, a do tego przydaje się podczas dokonywania kilku pomiarów w ciągu krótkiej chwili. Korzystanie z jednego ustnika zarówno ma wpływ na zaniedbanie higieny, jak i również może powodować zaburzenia w pracy urządzenia. Możemy zdecydować się na niezwykle proste i tanie ustniki w formie małych rurek, które są jednorazowego użytku. Z drugiej jednak strony możemy pomyśleć także nad ustnikami sylikonowymi, które po użyciu wystarczy jedynie wyparzyć, po czym znów nadawać się będą do wykorzystania.

8 Wyświetlacz

Wyświetlacz cyfrowy powinien stanowić dla nas absolutne minimum podczas wyboru konkretnego alkomatu. To dzięki niemu jesteśmy pewni, że urządzenie jest gotowe do użytku i dokonywania pomiaru. Ponadto na wyświetlaczu możemy od razu zobaczyć wynik naszego badania przekazywany w wartości liczbowej. W tańszych modelach często można zetknąć się z sytuacją, kiedy nie posiadają one wyświetlacza, lecz jedynie system diod. Mogą one nas ostrzec przed zbyt dużą zawartością alkoholu w wydychanym powietrzu, jednak nie dowiemy się, jaka jest jego wartość. Ponadto dzięki wyświetlaczowi możemy kontrolować wspomnianą wcześniej ilość dokonywanych pomiarów, a także często korzystać z dodatkowych opcji, takich jak np. funkcja pamięci.

9 Polecani producenci

Na rynku możemy zaobserwować prawdziwy wysyp niezliczonej liczby alkomatów. Spora część z nich stanowi wątpliwej jakości i tajemnicze urządzenia produkcji chińskiej. Stanowczo odradzamy takie produkty, gdyż wiążą się z nimi wady, o których pisaliśmy w kilku częściach tekstu. W związku z tym rekomendujemy produkty takich marek jak Datech, Sentech, Alcofind, Promiler.

Podsumowanie

Mamy nadzieję, że dzięki tym kilku praktycznym informacjom wybór urządzenia do pomiaru alkoholu w wydychanym powietrzu będzie o wiele prostszy. Z oczywistych względów budżet oraz użytkowanie stanowią niezwykle istotne czynniki. Kiedy lubimy częściej napić się ze znajomymi bądź rodziną, a na drugi dzień musimy wsiąść do auta, to zdecydowanie przyda nam się alkomat bardziej profesjonalny, który gwarantuje dokładny pomiar oraz dłuższą żywotność. W innym przypadku można sobie pozwolić na tańszy model. Oczywiście olbrzymie znaczenie ma też znajomość własnego organizmu, gdyż wiele osób posiada idealny metabolizm i wyższą tolerancję alkoholu, przez co nie wpływa on tak bardzo na ilość promili.