Jaki monitor komputerowy kupić?

Na co zwrócić uwagę kupując monitor komputerowy?

1. Rodzaj matrycy
2. Sposób podświetlania matrycy
3. Przekątna i format ekranu
4. Rozdzielczość ekranu
5. Czas reakcji matrycy
6. Kąt widzenia
7. Kontrast i jasność ekranu
8. Ilość kolorów
9. Przydatne złącza
10. Dodatkowe funkcje
11. Polecane marki monitorów komputerowych

1 Rodzaj matrycy

Rodzaj matrycy to jedna z najistotniejszych cech monitora. Szczególnie dużą rolę odgrywa w sprzęcie dla profesjonalistów i graczy. Najczęściej spotykane typy matryc to: TN, MVA, PVA, IPS.

TN (Twisted Nematic)

To najpopularniejsze i najtańsze matryce w monitorach. Zainteresowanie wśród użytkowników wywołane jest tu nie przez jakość, ale głównie właśnie ze względu na cenę i świetny marketing. Nie jest wcale tak, że na tym zalety się kończą. Urządzenia z rozwiązaniem TN mają bowiem niezwykle niski czas reakcji, który może wynosić nawet 2 milisekundy. Brak smużenia będzie korzyścią zwłaszcza dla graczy, którym aspekt ten w innych modelach może przeszkadzać. Co prawda w ostatnich latach poprawiła się jakość współczynnika kątów widzenia, to nadal jest to jedna z większych bolączek takich monitorów. Bardziej uciążliwa okazuje się wszakże ilość kolorów. Matryce TN wykorzystują 6 bitów na kolor z palety RGB. Oznacza to, że takie urządzenia nie mogą wyświetlić 16,7 mln odcieni kolorów, czyli nie wykorzystują mocy kart graficznych oferujących 24-bitową paletę. Brak pełnej gamy jest zauważalny gołym okiem, dlatego graficy nie będą zadowoleni z zakupu urządzenia z Twisted Nematic.

MVA (Multi-domaind Vertical Aligment)

Matryca została opracowana przez Fujitsu w 1998 roku. Od tamtego czasu projekt stale jest rozwijany i udoskonalany. Cechuje się szerokimi kątami widzenia w pionie i poziomie, dobrym kontrastem i zadowalającym czasem reakcji (5–8 ms). Pomysł taki nie został pozbawiony wad. Głównym mankamentem jest niewielka jasność i słabe odwzorowanie barw. Bardzo istotną zmianą, wprowadzoną w ostatnich latach, było polepszenie głębi wygenerowanej czerni. Pomysły te stały się na tyle dobre, że zaczęły bazować na nich inne rozwiązania: P-MVA, A-MVA czy S-MVA. Wadą jest przede wszystkim niewielki wybór monitorów z taką technologią. Jest ona też nawet i trzykrotnie droższa od wersji TN. Matryca MVA doskonale sprawdzi się w pracy grafików oraz edytorów filmów i zdjęć.

PVA (Patterned Vertical Aligment)

Matryce mogą znaleźć się w monitorach tańszych, ale również znacznie droższych. W pierwszych z nich wykorzystuje się technologię stymulowania barw. Poprawia to jakość końcową. Wykorzystanie PVA pokazuje, że kontrast wynosi tam nie mniej niż 3000:1. Ważną cechą jest też spory kąt widzenia, który w pionie i poziomie powinien wskazywać 178 stopni. W modelach ze średniej półki jasność pozostanie na poziomie 300–400 cd/m². Największa wada? Bardzo wolny czas reakcji. Co prawda dostępne są wersje, w których wynosi on 6 ms, ale nie braknie także monitorów z 25 ms. Propozycja przewidziana jest przede wszystkim dla osób, dla których praca przy komputerze wiąże się z wykonywanym zawodem. Dobre odwzorowanie kolorów i wysoki kontrast pomogą przy realizowaniu wymagających zadań.

IPS (In-Plane Switching)

Głównym celem firmy Hitachi, która opracowała to rozwiązanie, było wykluczenie wad systemu TN. Już na samym początku koncentrowano się zatem na poprawieniu kątów widzenia, lepszym odwzorowaniu barw czy głębszej czerni. Ponieważ technologia powstała w 1996 roku, od tego czasu spotkały ją spore zmiany. W latach 1998–2011 rozwinięto ją o pomysły S-IPS, AS-IPS, H-IPS, P-IPS i AH-IPS. Każda z nich wpłynęła na zwiększenie komfortu użytkowania. W jaki sposób? Poprzez poprawę kontrastu, generowanie większej ilości kolorów oraz pomniejszenie zużycia energii. Jaki zatem jest efekt końcowy? Szerokie kąty widzenia, sięgające 178 stopni w poziomie i pionie. Badania pozwoliły poza tym na pomniejszenie czasu reakcji z 50 ms nawet do 1/10 tego wskaźnika. Głęboka czerń i świetne kolory to tylko jeden z wielu atutów, które uzyskano. Wada? Nieznaczne srebrzenie przy obserwowaniu ekranu pod większymi kątami. Sam sprzęt będzie niezwykle uniwersalny, sprawdzi się bowiem do gier, filmów, a także grafiki komputerowej.

2 Sposób podświetlania matrycy

W obecnych na rynku w matrycach światło jest wytwarzane przez lampy fluoroscencyjne z zimną katodą (CCLF) lub przez diody LED.

CCFL

W takim rozwiązaniu źródłem światła jest lampa fluorescencyjna z zimną katodą. Ponieważ jest to rozwiązanie stare – tym samym tańsze – posiada wiele wad. Główną z nich jest rozmiar lampy i reflektora. Obudowa staje się przez to bardziej pokaźna. System działania bazuje tu na rozproszeniu światła, aby to mogło pokryć całą matrycę. Dyfuzor, który za to odpowiada, może jednak nie nadążać w najtańszych modelach tego monitora. System CCFL zużywa przy tym sporo prądu.

LED

Źródłem światła będą w takich monitorach diody LED. Jakie są główne zalety i wady tej technologii? Przede wszystkim zużycie prądu znacznie spada. Żywotność diod też się wydłuża. Kąty widzenia, odwzorowanie kolorów i poziom jasności również stoją na bardzo wysokim poziomie. Jako wadę można wymienić jedynie wyższą cenę niż w przypadku CCFL.

Ze względu na sposób ułożenia diod można wyróżnić dwa warianty technologii LED. Są to:

• Edge LED – bazuje na wykorzystaniu dwóch taśm z diodami. Jedna z nich znajduje się na górze ekranu, druga na dole. Podobnie jak w rozwiązaniu CCFL, system opiera się na dyfuzorze, który rozprasza światło. Takie rozwiązanie ma przy tym spore ograniczenia i wady. Dysponuje niskim kontrastem, nie pokazuje też idealnych kolorów. Plus? Możliwość produkcji potencjalnie najcieńszych ekranów.
• Full LED – diody są tutaj umieszczone tuż za ekranem. Takie rozwiązanie zapewnia równomierne podświetlenie całej matrycy. Jasność każdej z nich jest kontrolowana niezależnie, a dzięki możliwości wyłączenie poszczególnych diod można uzyskać kontrast rzędu do 1:2 000 000! Monitory wykorzystujące technologię Full LED są z reguły droższe od modeli z systemem Edge LED.

3 Przekątna i format ekranu

W starszych modelach monitorów komputerowych niemal zawsze trafialiśmy na formaty 4:3 lub 5:4. Obecnie – na szczęście – trend ten zanika, dając większe możliwości użytkowe. Stąd też pojawiły się systemy panoramiczne 16:9 i 16:10. Zyskują one na popularności, bo gwarantują na ekranie więcej miejsca i idealnie sprawdzają się przy korzystaniu z multimediów, gier i oglądaniu filmów. Sam rozmiar urządzenia zaczyna się od 15 cali, ale w standardem są monitory 17-20 cali. Różnice w cenie nie są na tym poziomie szczególnie duże. Schody zaczynają się wówczas, gdy rozglądasz się za ekranami znacznie większymi, bo to również jest możliwe.

Przekątna i format nie zawsze mają znaczenie. W zadaniach biurowych idealnie sprawdzą się mniejsze wersje, w których wciąż dominuje technologia 4:3. Przy grach wideo sytuacja się zmienia i prawda jest taka, że im większy posiadasz monitor, tym więcej zyskujesz korzyści. Szczegóły będą dzięki temu lepiej dostrzegalne, zobaczysz też więcej. Warto przy tym pamiętać, że nie jest to telewizor, od którego należy usiąść odpowiednio daleko. Fanom kinematografii polecamy monitor ultrapanoramiczny o formacie 21:9, który można przyrównać do tego spotykanego w kinie.

4 Rozdzielczość ekranu

Wskaźnik ten pokazuje, ile pikseli posiada ekran w pionie i poziomie. W monitorach wykorzystujących technologie 4:3 i 5:4 znajdziesz najczęściej rozdzielczość o wartościach 1024×768, 1280×1024 oraz 1600×1200 pikseli. Przy wersjach panoramicznych wskaźnik ten jeszcze się zmieni. Najczęściej zakres się poszerzy – od 1366×768 po 1440×900 pikseli. Świetnie prezentują się tu monitory Full HD, które są uwielbiane przez miłośników kinematografii. Tutaj rezultat sięgnie 1920×1080 pikseli. Trzeba mieć tu przede wszystkim na uwadze, że lepsza i pokaźniejsza rozdzielczość to więcej elementów na ekranie. To więcej szczegółów i zdrowszy dla użytkownika tryb pracy. Przy tym wszystkim ma to pewne ograniczenia i wady, przynajmniej częściowo. Wzrost rozdzielczości to rzecz jasna większe wymagania systemowe. Dotyczy to w szczególności gier, które na słabszych komputerach mogą w takich chwilach się zacinać.

Do monitorów trafiło już rozwiązanie 4K, które cechuje się rozdzielczością na poziomie 3840×2160 pikseli. To cztery razy więcej niż w przypadku Full HD. Zakłada się, że w ciągu następnych lat stanie się to standardem. Póki co natomiast sam musisz ocenić, jaki wygląd ekranu jest najbardziej odpowiedni.

5 Czas reakcji matrycy

Dotyczy on oczywiście pikseli. Ta wartość zawsze liczona jest w milisekundach. Określają one czas, jakiego potrzebuje piksel, by się zapalić, a później zgasnąć. W ostatecznym efekcie pokazuje to, jak dany monitor poradzi sobie z dynamicznymi obrazami, z którymi będziesz mieć do czynienia. Na czas reakcji zwracają uwagę przede wszystkim osoby, które cenią sobie płynność ruchu, bez względu na jego natężenie. Graczom zależy, by wskaźnik był możliwie najniższy, z kolei w biurze nie ma to większego znaczenia. Obecne monitory cechują się dobrymi wynikami w tej materii. Najlepsze modele mają czas ten na poziomie ok. 5 ms, chociaż wersje najdroższe schodzą aż do 1 ms!

Niektóre produkty oznakowane są poprzez standard „szary do szarego”. Dotyczy to pomiaru pikseli świecących na szaro. Przy normach ISO barwa ta została zamieniona na biel (zapalona) i czerń (zgaszona).

6 Kąt widzenia

Nie powinno być zaskoczeniem, że w tej kwestii stosuje się prostą zasadę: im większy kąt widzenia, tym lepiej dla użytkownika monitora. Ta wartość pokazuje, czy będziesz mógł na niego spojrzeć po pewnym odchyleniu ekranu. Gdy nie wpłynie to na jakość obrazu, z tym lepszym modelem masz do czynienia. Szerszy kąt w pionie oraz w poziomie wpływa na komfort użytkowania. Ważne będzie to szczególnie w pracy grafików, którzy muszą dysponować idealnym odwzorowaniem barw i kontrastu. 178 stopni to obecny standard. Bez względu na zapewnienia producentów sugerujemy przed dokonaniem zakupu dokładnie spojrzeć z góry oraz z boku, czy obraz nie traci kolorów. Problem z zanikaniem obrazu nie jest już powszechny, choć wciąż może się okazać tematem istotnym do analizy.

7 Kontrast i jasność ekranu

Kontrast jest niezwykle trudny do porównania. Dlaczego? Ponieważ dzielimy go na dwa różne człony: statyczny oraz dynamiczny. Producenci zwykle o tym nie informują, a jest to mimo wszystko ciekawy parametr do testów dla osób, którym ten czynnik może się okazać pomocny. Wersja pierwsza zakłada największą możliwą do wygenerowania różnicę między najciemniejszym punktem a najjaśniejszym. Dotyczy to oczywiście – dla obu – takich samych ustawień kontrastu i jasności. Pokazuje to, ile razy najjaśniejszy wskaźnik większy jest od tego ciemniejszego. Wynik podaje się na podstawie dwóch liczb, z czego druga to zawsze jedynka, np. będzie to 5 000:1. W odpowiedniku dynamicznym sytuacja jest zgoła inna i słabo odwzorowuje realny wynik. Jest to różnica pomiędzy największą możliwą jasnością ekranu a najmniejszą. Dzieje się to przy założeniu, że pierwszą ustawia się przy maksymalnej jasności i kontraście, a drugą przy minimalnych wytycznych.

8 Ilość kolorów

Dla większości użytkowników nie będzie to wartość znacząca. Dzieje się tak, ponieważ najnowsze ekrany LCD oferują wyświetlenie wielu milionów kolorów. Ich rozróżnienie nie będzie konieczne, o ile nie wymaga tego praca zawodowa. Gdy pracujesz z kolorami i są one istotne, powinieneś się sugerować pokryciem palety barw RGB i NTSC. Przykładowo idealnie sprawuje się tutaj marka Eizo, która swoje produkty w dużej mierze kieruje głównie do grafików, filmowców i fotografów. Zapewniają one 100% pokrycia owej palety.

9 Przydatne złącza

W monitorze powinny znajdywać się trzy różne złącza. Są to DVI (Digital Video Interface), D-Sub oraz HDMI. Nie zawsze jednak występują w pełnym zestawieniu. Im więcej rozwiązań oferuje dane urządzenie, tym łatwiej będzie je dostosować do sytuacji, w której ma współpracować z użytkownikiem. Modele biurowe nie będą tu odgrywały szczególnej roli. Jeśli wszak korzystasz z połączenia z komputerem czy konsolą do gier, dobrze jest wiedzieć, z czym ma się do czynienia. W najnowszych wersjach sprzętowych użytkownicy otrzymują dodatkowo złącze USB 3.0, choć to nie należy jeszcze do standardów.

10 Dodatkowe funkcje

Monitory dostępne obecnie na rynku posiadają całkiem sporo funkcji dodatkowych. Niektóre z nich są przydatne i godne polecania. Są to:

• Tuner telewizyjny – funkcjonalność przeznaczona dla osób, które chcą oglądać telewizję bezpośrednio z poziomu swojego komputera. Tuner znajdziesz choćby w modelach LG. Dodatek ten wiąże się często z wyższą ceną urządzenia.
• Funkcja Pivot – jest to przydatna opcja, która zezwala na obrócenie monitora o 90 stopni. Tryb panoramiczny zostaje wówczas zamieniony na portretowy. Rozwiązanie przydatne, gdy interesuje cię format A4.
• Czujnik natężenia światła – dzięki tej opcji uda się automatycznie dopasować jasność ekranu do warunków, które panują w pomieszczeniu. To funkcjonalność znana głównie ze smartfonów, a pozwala na oszczędność energii. Użytkownik nie będzie też męczyć wzroku równie bardzo jak podczas korzystania z normalnych monitorów.
• Wyposażenie zintegrowane – mogą to być dla przykładu głośniki, kamera, czytniki kart czy wejścia słuchawkowe. W zależności od swoich preferencji będziesz zwracać na te dodatki większą lub mniejszą uwagę. Ich obecność w monitorze nie wpływa jednak na ogół na cenę czy funkcjonowanie sprzętu.

11 Polecane marki monitorów komputerowych

Najpopularniejszymi producentami w kategorii monitorów są obecnie Samsung, Acer, Philips, Iiyama, Asus, AOC, Sony, Belinea, LG, BenQ, Dell czy NEC. Grzechem byłoby, gdybyśmy nie wspomnieli o Hewlett-Packard, Fujitsu, Lenovo oraz Eizo. Ten ostatni typ nakierowany jest przede wszystkim na potrzeby specjalistów, dla których właściwy kontrast i barwy będą kluczowe. Wersje najbardziej standardowe, czyli budżetowe, to obecnie wydatek rzędu ledwie kilkuset złotych. Dobra jakość ekranu zapewniona jest już nawet przy sprzęcie, który zakupisz za ok. tysiąc złotych. Najdroższe rynkowe pozycje to ok. 10 000.

Podsumowanie

Tak graficy, jak i gracze spoglądać będą w znacznie innych kierunkach. Odejście od monitorów CRT zdecydowanie wpłynęło na rynek. Stąd też tak duża różnorodność. Także ilość marek zajmujących się tematem jest imponująca. Co ciekawe, większość z nich można z czystym sercem polecić, co opisaliśmy już w powyżej. Kupno właściwego sprzętu może bazować na budżecie oraz wymaganiach stawianych urządzeniu. W zależności od planowanego przeznaczenia sięgaj zawsze po sprawdzone opcje. Paradoksalnie nie oznacza to wcale wysokich kosztów ani kupna, ani eksploatacji.